Ustroń , 09.03.2021 Burmistrz I Rada Miasta Ustroń Uwagi do programu PONE W Ustroniu w ramach zarządzonej przez Burmistrza Miasta Ustroń konsultacji społecznej. W związku z zarządzeniem Burmistrza Miasta Ustroń z dnia 22.02.2021 o przeprowadzeniu Konsultacji społecznych w dniach 26.02-09.03.2021 Programu Ograniczenia Niskiej Emisji dla Miasta Ustroń podtrzymujemy nasze uwagi wniesione w poprzednich konsultacjach w dniu 6.02.2021r t.j.: 1. Celem programu PONE jest ograniczenie zanieczyszczeń i emisji spalin. Powinien się on koncentrować na wymianie pieców węglowych / kopciuchów/ na piece gazowe lub jeżeli nie ma innej możliwości / brak gazu/ na piece węglowe retortowe. Tymczasem program PONE w Ustroniu zakłada wydanie w ciągu 5 lat 11.350 mln zł na fotowoltaikę w tym sr. własne mieszkańców 1.792mln zł , a 5.434 mln zł na wymianę pieców w tym śr. własne mieszkańców 2.642mln zł Dopłata do wymiany pieca wynosi 50% tj . 5,0-6,0 tys .zł ,natomiast dopłata do fotowoltaiki wynosi 85 % tj. 21.259 tys zł . Jest to całkowite wypaczenie idei niskiej emisji spalin Miasta Ustroń. Nie fotowoltaika zmieni i poprawi jakość powietrza w Ustroniu lecz wymiana w dużej ilości pieców węglowych/kopciuchów/. Ponadto fotowoltaikę najczęściej będą zakładali mieszkańcy posiadający ogrzewanie gazowe. Fotowoltaika za 3750,0zł poprawi ich samopoczucie i zmniejszy im rachunek energetyczny. Wniosek: 1. Pieniądze planowane na fotowoltaikę w programie należy przekierować na wymianę pieców. Oczywiście po uprzedniej ich inwentaryzacji . 2. Konieczne jest wykonanie aktualnej Inwentaryzacje i mapy skupisk pieców weglowych /kopciuchów /w celu ich likwidacji w sposób systemowy /np. na całym osiedlu / 3. Program PONE powinien wziąć pod uwagę dywersyfikację wielkości dopłat, gdyż dla niektórych mieszkańców wymiana pieca będzie zbyt dużym wydatkiem. 4. Dopłaty do pieców węglowych retortowych realizować tylko w przypadku braku sieci gazowej w budynku mieszkalnym 5. Należy określić w programie PONE termin zakończenia wymiany pieców węglowych /kopciuchów/ w Ustroniu dla budynków mieszkalnych ,usługowych i komunalnych. Wniosek końcowy : Skoro celem głównym Programu Ograniczenia Niskiej Emisji /PONE/ jest ograniczenie ładunku zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w mieście Ustroń należy się skupić na wymianie kotłów węglowych /kopciuchów / na kotły ekologiczne i tylko na nie przeznaczyć pieniądze z programu samorządowego. Fotowoltaika jest rozwiązaniem bardzo pozytywnym w skali globalnej ,ale nie wpasowuje się w program PONE miasta Ustroń. Natomiast każdy może ją zrealizować korzystając z pomocy programów rządowych. W związku z powyższymi uwagami i wnioskami uważamy ,że projekt uchwały w sprawie przyjęcia PONE i uzasadnienie przyjęcia Programu Ograniczeń Niskiej Emisji w obecnej wersji wymagają zmiany i nie są do zaakceptowania . Powyższe uwagi zostały napisane po konsultacji z zainteresowanymi problemem jakości powietrza w Ustroniu mieszkańcami Zofia Perlega Bogusław Perlega Zuzanna Olechowska Joanna Dzudzewicz Drózd Zbigniew Drózd

Uwagi do Programu Ograniczania Niskiej Emisji dla Miasta Ustroń 1. Niewielka zmiana ilości wymienionych kotłów węglowych na gaz, nie załatwi problemu. Wymiana kotłów na węgiel(kopciuchów) w dalszym ciągu na kotły retortowe na węgiel - przy zastosowaniu wysokogatunkowego paliwa mija się z założeniami Ograniczenia Niskiej Emisji dla Miasta. Przy rosnącej cenie węgla ekogroszek, kto zapewni stosowanie wysokogatunkowego paliwa ( kto to będzie sprawdzał). Pieniądze publiczne nie powinny być wydawane na kotły na paliwa stałe. 2. Przeznaczenie 11 mln zł na fotowoltanikę jest bezzasadne, gdyż stosowanie fotowoltaniki nie wpłynie na poprawę jakości powietrza w Ustroniu, a o to chyba w tym programie chodzi. Są budynki, które podpisały w ramach „Słoneczny Ustroń” umowy na dofinansowanie fotowoltaniki, ale po informacji o braku dofinansowania, zrealizowały instalację we własnym zakresie , uzyskując dofinansowanie w ramach programu „Mój prąd”. 3. Wprowadzenie zakazu wydawania pozwolenia na budowę domu z zastosowaniem kotła na paliwo stałe. Oczywistym jest, że decyzje pozwolenia na budowę wydaje Starosta Powiatu Cieszyńskiego, ale przy wspólnych uzgodnieniach z Burmistrzem Ustronia, można wyeliminować decyzje z zastosowaniem kotła na paliwo stałe przy bliskiej odległości od sieci gazowej 4. Zastanawiająca jest współpraca z Politechniką Opolską w zakresie prac nad poprawą jakości powietrza na terenie Miasta Ustroń. Sądzę, że pracownicy Wydziału Ochrony Środowiska i wielu mieszkańców Ustronia potrafi wskazać, gdzie istnieje największa emisja zanieczyszczeń i występuje problem smogu. Potrzeba szybkich i konkretnych działań.

W odpowiedzi na ponownie wyłożony do konsultacji społecznych Program Ograniczania Niskiej Emisji (PONE) na lata 2021- 2025. 1. W ponownie przedłożonym dokumencie zauważyć można zmianę celu i zakresu zakres opracowania (Pkt 1.1). Obecnie: "Celem głównym PONE jest jest redukcja ilości zanieczyszczeń emitowanych do powietrza w procesie spalania paliw na cele grzewcze w indywidualnych budynkach mieszkalnych oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji energii. " Poprzednio: "Celem głównym PONE jest ograniczanie ładunku zanieczyszczeń gazowych i pyłowych wprowadzanych do powietrza atmosferycznego ze źródeł komunalnych oraz przeciwdziałanie negatywnym skutkom emisji tych zanieczyszczeń na zdrowie ludzi i środowisko naturalne." Zarówno wcześniejsza jak i obecna definicja celu nie wydaje się odpowiednia, gdyż: nie stawia jasnej linii demarkacyjnej pomiędzy dwoma zasadniczo różnymi zagadnieniami: zanieczyszczenie powietrza substancjami toksycznymi oraz emisją CO2 (gazem cieplarnianym, ale nie toksycznym). Oba problemy są na tyle istotne, że wymagają osobnego namysłu, a dopiero w późniejszym etapie szukania synergii rozwiązań. 2. Dokument wspomina o uchwale Sejmiku Województwa Ślaskiego nr V/36/1/2017 w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa śląskiego ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji. W naturalny sposób wymagania powyższa uchwała, w połączeniu z danymi z inwentaryzacji pieców i palenisk winny stanowić czasową oś planistyczną dla programu ZONE. Nie widać tego w dokumencie. 3. Po raz kolejny zwracam uwagę, że dokument odnosi się do nieaktualnej wersji Polityki Energetycznej Polski (https://www.gov.pl/web/klimat/polityka-energetyczna-polski). Nowa polityka jest na tyle inna, że wymaga gruntownego przeglądu programu. Chodzi tu zarówno o nowe obostrzenia "odejście od spalania węgla w gospodarstwach domowych w miastach do 2030 r.", jak i odmienny duch nowej polityki (nacisk na OZE, ograniczenie spalania paliw kopalnych). Można się spodziewać, że do końca 2021 zostaną zaktualizowane wszystkie krajowe i wojewódzkie programy z zakresie ochrony atmosfery. 4. Z racji na fakt, że nie uległa zmiana struktura i zakres przedmiotowy dokumentu, oraz dokonano jedynie niewielkich korekt liczby pieców, uwagi zgłoszone w pierwszej fazie konsultacji pozostają w mocy. 5. Biorąc pod uwagę: wydłużenie procesu konsultacji, powołanie przez Pana Burmistrza Grupy roboczej do spraw PONE oraz wyżej wymienione uwagi postuluję: a) skrócenie perspektywy programu PONE jedynie na rok 2021 b) opracowanie od podstaw, w formie głębokich konsultacji społecznych, nowego programu PONE na lata 2022-2026. Nowy program powinien kompleksowo potraktować wszelkie zagadnienia wpływające na efektywną ochronę atmosfery w Ustroniu. - EDUKACJĘ: informowanie i edukację mieszkańców w zakresie wymagań prawnych (uchwała antysmogowa, nowy kierunek polityki energetycznej kraju) - INWENTARYZACJĘ: aktualna lista źródeł ciepła (centralny rejestr kotłów i palenisk) - KONTROLĘ: realizacja uchwały antysmogowej, kontrola prawidłowego korzystania z kotłów i palenisk - WSPARCIE: usługi eko-doradcy, kombinacja wsparcia ogólnopolskiego i lokalnego, ubóstwo energetyczne W moim przekonaniu program ograniczenia emisji gazów cieplarnianych zasługuje na osobne opracowanie.

Apel o skuteczny Program Ograniczania Niskiej Emisji dla Miasta Ustroń W odpowiedzi na wyłożony do konsultacji społecznych Program Ograniczania Niskiej Emisji (PONE)(1) apelujemy o wprowadzenie szeregu istotnych zmian, bez których program będzie nieefektywny lub wręcz doprowadzi do wydania środków publicznych na zadania niezwiązane z celem podstawowym. Uważamy, że PONE może być skutecznym narzędziem do eliminacji problemów takich jak spadek atrakcyjności turystycznej(2) , ryzyko utraty statusu uzdrowiska(3) , a przede wszystkim chorób i przedwczesnych zgonów mieszkańców naszego miasta(4) . Niestety PONE w kształcie zaproponowanym przez Urząd Miasta nie spełnia oczekiwań w nim pokładanych. Główne zarzuty dotyczą: I. Objęcia wsparciem zakupu kotłów węglowych. Takie działanie stoi w sprzeczności z kierunkami wsparcia UE(5) , polityką energetyczną Polski do roku 2040 (6) , programem Czyste Powietrze(7) , jak również z rozwiązaniami przyjętymi w okolicznych gminach(8) ; II. Przeznaczenia niemalże 70% budżetu programu na wydatki (fotowoltaika) , które nie mają bezpośredniego związku z ograniczeniem emisji (9) , jak również braku przekonywującego uzasadnienia dla tychże wydatków w świetle celu programu(10) ; III. Zignorowania w założeniach i obliczeniach istniejącej inwentaryzacji źródeł ciepła w mieście i wykorzystanie wąskiego zbioru danych z 2015 roku; IV. Pominięcia problemu ubóstwa energetycznego; V. Pominięcia w analizach nowoczesnej i wysoce efektywnej metody ogrzewania z wykorzystaniem pomp ciepła; VI. Rezygnacji ze stosowania prawa lokalnego jako narzędzia wpływania na postawę mieszkańców (plany zagospodarowania, podatki lokalne, itp.); VII. Zignorowania przykładów z docenianych i wyróżnianych PONE takich jak regresja stopnia dofinansowania, klarowność i zrozumiałość przyjętych zasad i rozwiązań; VIII. Braku planów prowadzenia przez gminę działań informacyjnych (z budżetem i harmonogramem); IX. Braku określenia standardów kontroli palenisk; X. Niewykorzystania atutu dobrze rozwiniętej sieci gazowej; XI. Braku miar efektywności planu i dowodu na optymalne zadysponowanie środków. Przedstawiona lista uwag i zarzutów nie jest kompletna i wymaga dalszej dyskusji. Dlatego liczymy na zmianę podejścia do konsultacji społecznych i wydłużenie czasu ich trwania. Stworzenie przestrzeni oraz warunków do współpracy w celu poprawienia PONE pozwoli miastu i jego mieszkańcom na odniesienie maksymalnych korzyści z wydanych środków publicznych. W imieniu Ustrońskiego Alarmu Smogowego: Magda Koc Przypisy: (1) https://ustron.bip.info.pl/dokument.php?iddok=21584&idmp=593&r=r (2) https://zdrowie.radiozet.pl/Medycyna/Smog-i-zanieczyszczenia/Smog-moze-miec-wplyw-na-turystyke-nowe-wytyczne-WHO-i-ONZ https://wyborcza.pl/7,75398,23044434,smog-uderzy-w-polska-turystyke-stracimy-na-atrakcyjnosci.html (3)https://www.gov.pl/web/zdrowie/status-uzdrowiska-lub-obszaru-ochrony-uzdrowiskowej (4)J. Jędrak, E. Konduracka, A. Badyda, P. Dąbrowiecki, Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, Kraków 2017 (5) https://www.pb.pl/ue-oglasza-pozegnanie-z-weglem-1102986 (6) https://www.gov.pl/attachment/c5d4a303-2a45-4225-b84d-d6ad12f7c1c1 (7) https://czystepowietrze.gov.pl/ (8) Cieszyn: https://bip.um.cieszyn.pl/artykul/641/13280/dotacje-celowe-na-dofinansowanie-kosztow-inwestycji-z-zakresu-ochrony-srodowiska (9)11 z 16 mln zł przewidziane jest na wsparcie dla kupujących instalacje fotowoltaiczne (PV). PONE nie wskazuje, w jaki sposób instalacja fotowoltaiczna wpływa na ograniczenie niskiej emisji pyłów i innych zanieczyszczeń. (10)Rekompensowanie wyższych wydatków na paliwo do ogrzewania bardzo atrakcyjnym dofinansowaniem instalacji PV byłoby do przyjęcia, gdyby było formalnie uwarunkowane zmianą źródła ciepła. W przeciwnym wypadku jest tylko wydatkowaniem środków publicznych na prywatne inwestycje.

Apel o skuteczny Program Ograniczania Niskiej Emisji dla Miasta Ustroń W odpowiedzi na wyłożony do konsultacji społecznych Program Ograniczania Niskiej Emisji (PONE)(1) apelujemy o wprowadzenie szeregu istotnych zmian, bez których program będzie nieefektywny lub wręcz doprowadzi do wydania środków publicznych na zadania niezwiązane z celem podstawowym. Uważamy, że PONE może być skutecznym narzędziem do eliminacji problemów takich jak spadek atrakcyjności turystycznej(2) , ryzyko utraty statusu uzdrowiska(3) , a przede wszystkim chorób i przedwczesnych zgonów mieszkańców naszego miasta(4) . Niestety PONE w kształcie zaproponowanym przez Urząd Miasta nie spełnia oczekiwań w nim pokładanych. Główne zarzuty dotyczą: I. Objęcia wsparciem zakupu kotłów węglowych. Takie działanie stoi w sprzeczności z kierunkami wsparcia UE(5) , polityką energetyczną Polski do roku 2040 (6) , programem Czyste Powietrze(7) , jak również z rozwiązaniami przyjętymi w okolicznych gminach(8) ; II. Przeznaczenia niemalże 70% budżetu programu na wydatki (fotowoltaika) , które nie mają bezpośredniego związku z ograniczeniem emisji (9) , jak również braku przekonywującego uzasadnienia dla tychże wydatków w świetle celu programu(10) ; III. Zignorowania w założeniach i obliczeniach istniejącej inwentaryzacji źródeł ciepła w mieście i wykorzystanie wąskiego zbioru danych z 2015 roku; IV. Pominięcia problemu ubóstwa energetycznego; V. Pominięcia w analizach nowoczesnej i wysoce efektywnej metody ogrzewania z wykorzystaniem pomp ciepła; VI. Rezygnacji ze stosowania prawa lokalnego jako narzędzia wpływania na postawę mieszkańców (plany zagospodarowania, podatki lokalne, itp.); VII. Zignorowania przykładów z docenianych i wyróżnianych PONE takich jak regresja stopnia dofinansowania, klarowność i zrozumiałość przyjętych zasad i rozwiązań; VIII. Braku planów prowadzenia przez gminę działań informacyjnych (z budżetem i harmonogramem); IX. Braku określenia standardów kontroli palenisk; X. Niewykorzystania atutu dobrze rozwiniętej sieci gazowej; XI. Braku miar efektywności planu i dowodu na optymalne zadysponowanie środków. Przedstawiona lista uwag i zarzutów nie jest kompletna i wymaga dalszej dyskusji. Dlatego liczymy na zmianę podejścia do konsultacji społecznych i wydłużenie czasu ich trwania. Stworzenie przestrzeni oraz warunków do współpracy w celu poprawienia PONE pozwoli miastu i jego mieszkańcom na odniesienie maksymalnych korzyści z wydanych środków publicznych. W imieniu Ustrońskiego Alarmu Smogowego: Magda Koc Przypisy: (1) https://ustron.bip.info.pl/dokument.php?iddok=21584&idmp=593&r=r (2) https://zdrowie.radiozet.pl/Medycyna/Smog-i-zanieczyszczenia/Smog-moze-miec-wplyw-na-turystyke-nowe-wytyczne-WHO-i-ONZ https://wyborcza.pl/7,75398,23044434,smog-uderzy-w-polska-turystyke-stracimy-na-atrakcyjnosci.html (3)https://www.gov.pl/web/zdrowie/status-uzdrowiska-lub-obszaru-ochrony-uzdrowiskowej (4)J. Jędrak, E. Konduracka, A. Badyda, P. Dąbrowiecki, Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, Kraków 2017 (5) https://www.pb.pl/ue-oglasza-pozegnanie-z-weglem-1102986 (6) https://www.gov.pl/attachment/c5d4a303-2a45-4225-b84d-d6ad12f7c1c1 (7) https://czystepowietrze.gov.pl/ (8) Cieszyn: https://bip.um.cieszyn.pl/artykul/641/13280/dotacje-celowe-na-dofinansowanie-kosztow-inwestycji-z-zakresu-ochrony-srodowiska (9)11 z 16 mln zł przewidziane jest na wsparcie dla kupujących instalacje fotowoltaiczne (PV). PONE nie wskazuje, w jaki sposób instalacja fotowoltaiczna wpływa na ograniczenie niskiej emisji pyłów i innych zanieczyszczeń. (10)Rekompensowanie wyższych wydatków na paliwo do ogrzewania bardzo atrakcyjnym dofinansowaniem instalacji PV byłoby do przyjęcia, gdyby było formalnie uwarunkowane zmianą źródła ciepła. W przeciwnym wypadku jest tylko wydatkowaniem środków publicznych na prywatne inwestycje.